You are currently viewing Δασικές πυρκαγιές: Ξεκινά η αντιπυρική περίοδος και η πρόληψη εξακολουθεί να απουσιάζει παρά τις εμπειρίες σε Ηλεία & Μάτι

Δασικές πυρκαγιές: Ξεκινά η αντιπυρική περίοδος και η πρόληψη εξακολουθεί να απουσιάζει παρά τις εμπειρίες σε Ηλεία & Μάτι

Οι δασικές πυρκαγιές ως φυσικό φαινόμενο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες και αποτελούν σήμερα τον σημαντικότερο εχθρό του ελληνικού δάσους. Βέβαια, η φωτιά αποτελεί παράγοντα ανανέωσης που εντάσσεται στο φυσικό κύκλο του δάσους, τουλάχιστον στα μεσογειακά δάση. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει επιταχύνει το φαινόμενο και σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή. Πλέον οι πυρκαγιές αποτελούν καταστροφικό φαινόμενο που διαταράσσει την ισορροπία στο φυσικό αλλά και ανθρωπογενές περιβάλλον. Έτσι, δεν έχουμε πια έναν φυσικό κύκλο, αλλά μια σταθερή υποβάθμιση.

Ιδίως την τελευταία δεκαετία έχουν προκαλέσει μαζικούς θανάτους με τις τραγωδίες της Ηλείας το 2007 και της Αττικής το 2018.

Εξετάζοντας τους παράγοντες που συνετέλεσαν σε αυτές τις δύο τραγωδίες θα δει κανείς:

1) την μίξη οικισμών – δάσους ή καλλιεργειών
2) την συσσώρευση καύσιμης ύλης και
3) τις ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες

Οι μεγα-πυρκαγιές της Ηλείας το 2007 καθώς και η απρόσμενη τραγωδία στο Μάτι (απρόσμενη γιατί ήταν μια εξαιρετική αντιπυρική περίοδος πλούσια σε βροχές και υγρασία, με μόλις 4 ώρες ακραίων συνθηκών να οδηγούν στην τραγωδία) μπορούν να επαναληφθούν όσο δεν δίνουμε την απαιτούμενη βαρύτητα στην πρόληψη.

Υπό τις συνθήκες της κλιματικής κρίσης, την μη διαχείριση της καύσιμης ύλης, την μη εκπαίδευση και αξιολόγηση του πυροσβεστικού προσωπικού και την μη αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου θα οδηγηθούμε ξανά σε καταστροφικά φαινόμενα δασικών πυρκαγιών.

Στην Ηλεία, μετά το 2007 ελάχιστες έως μηδενικές είναι οι ενέργειες διαχείρισης της καύσιμης ύλης (βιομάζας). Η φυσική αναγέννηση είναι πιο πυκνή, ύψους 3-4 μέτρων χαλεπίου πεύκης, συνεπώς πιο επικίνδυνη από τις συνθήκες δάσους προ πυρκαγιών 2007.

Παράλληλα, οικισμοί συνυπάρχουν με δασικές εκτάσεις χωρίς να λαμβάνονται μέτρα πρόληψης, περιμετρικών ζωνών ή αποψίλωσης δέντρων περιμετρικά οικισμών ή κατοικιών. Το αντίθετο μάλιστα, σε αυτό το εύφλεκτο και επικίνδυνο περιβάλλον παρατηρείται οικιστική ανάπτυξη.

Μπορεί να ενισχύεται το πυροσβεστικό σώμα με νέα πιο σύγχρονα οχήματα και εναέρια μέσα, ωστόσο για τον μετριασμό του φαινομένου δεν αρκεί μόνο η ενίσχυση της καταστολής. Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή δεν πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για την αδυναμία ελέγχου του φαινομένου. Η καταστολή των δασικών πυρκαγιών χαμηλής έως μέσης έντασης είναι σήμερα επιτυχής, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στις πυρκαγιές μεγάλης και υψηλής έντασης. Η καταστολή απέτυχε να μετριάσει τις μέγα-πυρκαγιές όπου η συχνότητα εμφάνισης τέτοιων πυρκαγιών αυξάνεται και θα αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο όσο η παραδοσιακή εστίαση στην καταστολή οδηγεί σε υποεκτίμηση άλλων δραστηριοτήτων πρόληψης όπως η διαχείριση των δασών και οι εκστρατείες ενημέρωσης ή εκπαίδευσης.

Και αυτό θα συμβαίνει όσο λείπει η συνεργασία επιστημονικής κοινότητας και πολιτείας, και όσο δεν συνδυάζεται η εμπειρία των διαχειριστών με την επιστημονική έρευνα και γνώση, θα παραμένουμε άοπλοι και τρωτοί στον ολοένα αυξανόμενο κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών.

Φέτος η αντιπυρική 2020 διαφαίνεται δύσκολη, η οποία ξεκινάει σε λίγες ημέρες, επισήμως την 1η Μαΐου. Η ανομβρία αυξάνει τον κίνδυνο, σε συνδυασμό με τις παθογένειες όπως αναφέρθηκαν, με τον δεύτερο μήνα της άνοιξης να φεύγει στην Ηλεία άνομβρα με μόλις 18 χιλιοστά (ΕΑΑ – Πύργος), ενώ κανονικά τον Απρίλιο σημειώνονται 63 χιλιοστά ύψος βροχής σύμφωνα με τα κλιματικά δεδομένα της ΕΜΥ. Από την αρχή του έτους έχουν σημειωθεί 113 χιλιοστά, ενώ κανονικά το ύψος βροχής του τετραμήνου είναι 315 χιλιοστά.

Οι Αρχές πρέπει να στραφούν από την καταστολή στην πρόληψη, λαμβάνοντας υπόψη πτυχές όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, μέσω της εκπαίδευσης και της αλλαγής πρακτικών, με έμφαση στην διαχείριση των δασών. Διαφορετικά, όποιος ξεχνά την εμπειρία του 2007 και του 2018 είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ – (MSc) Μεταπτυχιακός φοιτητής Καταστροφών & Κρίσεων, Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)
e-mail: [email protected]

Θοδωρής Κονδύλης

🎓MSc Φυσικών Καταστροφών & Κρίσεων 📚Edu Μετεωρολογία & Κλιματική Αλλαγή 🎓BSc Μηχανικός Πληροφορικής

Αφήστε μια απάντηση